آنچه درباره هپاتیت C باید بدانیم

هپاتیت C چیست؟

هپاتیت C یک عفونت ویروسی است که باعث التهاب کبد و گاهی منجر به آسیب جدی کبد می شود.

آیا هپاتیت C درمان دارد؟

در گذشته، درمان هپاتیت C نیاز به تزریق هفتگی و داروهای خوراکی داشت که بسیاری از مبتلایان به هپاتیت C به دلیل سایر مشکلات سلامتی یا عوارض جانبی غیرقابل قبول نمی توانستند از آنها استفاده کنند.

امروزه، هپاتیت C مزمن معمولاً با داروهای خوراکی که هر روز به مدت دو تا شش ماه مصرف می شود، قابل درمان است.

علائم و نشانه های هپاتیت C چه می باشد؟

تقریبا نیمی از مبتلایان به HCV نمی دانند که آنها به این ویروس آلوده شده اند، عمدتا به دلیل عدم علائمی هستند که می تواند چندین دهه طول بکشد. به همین دلیل، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها یک بار آزمایش خون غربالگری را برای اشخاص در معرض خطر عفونت، توصیه می کنند.

علائم و نشانه های ابتلا به هپاتیت C  کبودی و ایجاد سریع خونریزی، خستگی، کم اشتهایی، زرد شدن پوست و چشم (زردی)، ادرار تیره، خارش پوست، تجمع مایعات در شکم، تورم در پاها، کاهش وزن، گیجی، خواب آلودگی  و رگ های خونی عنکبوتی روی پوست می باشد.

هپاتیت C حاد و هپاتیت C مزمن چست؟

عفونت هپاتیت C ممکن است کوتاه مدت (حاد) یا طولانی مدت (مزمن) باشد.

• هپاتیت حاد C معمولاً تشخیص داده نمی شود زیرا بندرت علائم ایجاد می کند. در صورت بروز علائم و نشانه ها، ممکن است زردی همراه با خستگی، حالت تهوع، تب و درد عضلات باشد. علائم حاد یک تا سه ماه پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می شود و دو هفته تا سه ماه دوام می آورد. عفونت حاد هپاتیت C همیشه مزمن نمی شود. برخی از افراد پس از مرحله حاد، ویروس را از بدن خود پاک می کنند، نتیجه ای که به عنوان ترشح ویروسی خود به خود شناخته می شود. طبق مطالعات صورت گرفته، هپاتیت حاد C به خوبی به درمان ضد ویروسی پاسخ می دهد.
• عفونت طولانی مدت با ویروس هپاتیت C به عنوان هپاتیت C مزمن شناخته می شود. هر عفونت مزمن هپاتیت C با یک مرحله حاد شروع می شود. هپاتیت مزمن C معمولاً سال ها به صورت یک عفونت “خاموش” است، تا زمانی که ویروس به اندازه کافی به کبد صدمه بزند تا باعث ایجاد علائم بیماری کبد شود.

هپاتیت C چگونه منتقل می شود؟

این عفونت زمانی منتقل می شود که خون آلوده به ویروس وارد جریان خون یک فرد غیر آلوده شود.

آیا فقط یک نوع ویروس هپاتیت C وجود دارد؟

در سطح جهان ، انواع مختلفی از ویروس هپاتیت C وجود دارد و نوع ویروس تعیین کننده نوع درمان می باشد.

چه زمانی خطر ابتلا به هپاتیت C در شما بالا می رود ؟

• یک کارمند مراقبت بهداشتی هستید که در معرض خون آلوده قرار گرفته اید و سوزن آلوده پوست شما را سوراخ کرده است.
• داروهای غیرمجاز تزریق یا استنشاق کرده اید.
• ایدز داشته باشید.
• در یک محیط آلوده با استفاده از تجهیزات غیر استریل ، خالکوبی کرده باشید.
• قبل از سال 1992 انتقال خون یا پیوند عضو دریافت کرده باشید.
• قبل از سال 1987 کنسانتره فاکتور لخته شدن دریافت کرده باشید.
• برای مدت طولانی تحت درمان دیالیز قرار گرفته باشید.
• از مادر مبتلا به هپاتیت C متولد شده باشید.

عوارض ابتلا به هپاتیت C مزمن چیست؟

• زخم کبد (سیروز): بعد از چندین دهه عفونت هپاتیت C ، ممکن است سیروز ایجاد شود. جای زخم در کبد ، عملکرد کبد را دشوار می کند.
• سرطان کبد: تعداد کمی از افراد مبتلا به عفونت هپاتیت C ممکن است به سرطان کبد مبتلا شوند.
• نارسایی کبد: سیروز پیشرفته ممکن است باعث توقف عملکرد کبد شما شود.

برای جلوگیری از ابتلا به هپاتیت C  چه اقدامات احتیاطی لازم است؟

• استفاده از مواد مخدر را قطع کنید، به ویژه اگر آنها را تزریق می کنید.
• در مورد سوراخ کردن بدن و خال کوبی کردن محتاط باشید. اگر تصمیم به انجام سوراخ کردن یا خال کوبی کردن دارید، به دنبال یک مرکز معتبر باشید. در مورد نحوه تمیز کردن تجهیزات از قبل سؤال کنید. اطمینان حاصل کنید که کارکنان از سوزن های استریل استفاده می کنند.
• رابطه جنسی ایمن تری داشته باشید. با فردی که وضعیت سلامتی آن مشخص نیست، به رابطه جنسی محافظت نشده وارد نشوید. انتقال جنسی بین افراد همجنس ممکن است رخ دهد، اما خطر کم تری دارد.

هپاتیت C چگونه تشخیص داده می شود؟

1. غربالگری هپاتیت C:

مقامات بهداشتی توصیه می کنند که کسانی که در معرض خطر بالای هپاتیت C هستند ، آزمایش خون را برای غربالگری عفونت هپاتیت C انجام دهد. افرادی که ممکن است بخواهند در مورد

غربالگری هپاتیت C با پزشکان خود صحبت کنند عبارتند از:

• هر شخصی که تا کنون داروهای غیرمجاز تزریقی یا استنشاقی استفاده کرده باشد.
• هرشخصی که دارای تست غیر طبیعی عملکرد کبد باشد و هیچ علت مشخصی نداشته باشد.
• نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به هپاتیت C
• کارکنان مراقبت های بهداشتی و اورژانس که در معرض خون و یا فرو رفتن تصادفی سوزن قرار گرفته اند.
• افراد مبتلا به هموفیلی که قبل از سال 1987 با فاکتورهای لخته کننده تحت درمان قرار گرفتند.
• افرادی که تحت درمان طولانی مدت همودیالیز قرار گرفته اند.
• افرادی که قبل از سال 1992 انتقال خون یا پیوند اعضای بدن دریافت کرده بودند.
• شرکای جنسی هر شخصی که به عفونت هپاتیت C مبتلا شده باشد.
• افراد مبتلا به عفونت HIV
• هر شخصی که از سال 1945 تا 1965 به دنیا آمده است.
• هر شخصی که در زندان بوده است.

2. آزمایشات خون:
   یک آزمایش خون اولیه نشان می دهد که شما به هپاتیت C مبتلا هستید ، آزمایش های خون دیگر:

• مقدار ویروس هپاتیت C را در خون خود اندازه بگیرید (بار ویروسی).
• ژنو تیپ ویروس را شناسایی کنید.
• یک سری آزمایش خون می تواند میزان فیبروز موجود در کبد شما را نشان دهد.

3. آزمایشات مربوط به آسیب کبد:
   پزشکان به طور معمول از یک یا چند آزمایش زیر برای ارزیابی آسیب کبدی در هپاتیت مزمن C استفاده می کنند.

• الاستوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRE): یک جایگزین غیر تهاجمی برای بیوپسی کبد است. بافت کبدی سفت نشان دهنده وجود زخم کبد (فیبروز) و در نتیجه هپاتیت مزمن C است.
• الاستوگرافی گذرا: الاستوگرافی گذرا، نوعی سونوگرافی است که لرزش ها را به داخل کبد منتقل می کند و سرعت پراکندگی آنها از طریق بافت کبد را برای برآورد سختی آن اندازه گیری می کند.
• بیوپسی کبد: به طور معمول با استفاده از راهنمایی سونوگرافی انجام می گیرد. این آزمایش شامل قرار دادن یک سوزن نازک از طریق دیواره شکم است تا بتوان نمونه کوچکی از بافت کبد را برای آزمایش های آزمایشگاهی خارج کرد.

الاستوگرافی گذرا

درمان هپاتیت  C چگونه است؟

• داروهای ضد ویروس:عفونت هپاتیت C با داروهای ضد ویروسی برای پاک کردن ویروس از بدن شما درمان می شود. هدف از درمان این است که حداقل 12 هفته پس از پایان درمان ، هیچ ویروس هپاتیت C در بدن شما شناسایی نشود.
  محققان اخیراً با استفاده از داروهای ضد ویروسی جدید “با عملکرد مستقیم” و گاهی اوقات در ترکیب با داروهای موجود ، به پیشرفت های چشمگیری در درمان هپاتیت C رسیده اند. در نتیجه ، مردم نتایج بهتر ، عوارض جانبی کمتر و زمان درمان کوتاه تر را تجربه می کنند. برخی اوقات درمان در زمان کوتاه به مدت هشت هفته صورت می گیرد. انتخاب داروها و طول مدت درمان بستگی به ژنوتیپ هپاتیت C ، وجود آسیب کبدی ، سایر شرایط پزشکی و اقدامات درمانی قبلی دارد.
  با توجه به سرعت تحقیقات، توصیه ها برای داروها و رژیم های درمانی به سرعت در حال تغییر است. بنابراین بهتر است در مورد گزینه های درمانی خود با یک متخصص صحبت کنید.
  در طول درمان تیم مراقبت شما باید پاسخ شما را به داروها کنترل نماید.
• پیوند کبد: اگر عوارض جدی از عفونت مزمن هپاتیت C ایجاد شده باشد، پیوند کبد ممکن است گزینه ای برای درمان باشد. در طی پیوند کبد ، جراح، کبد آسیب دیده شما را برداشته و آن را با کبد سالم جایگزین می کند. بیشتر کبدهای  پیوند یافته از اهدا کنندگان متوفی هستند ، اگرچه تعداد کمی از اهدا کنندگان زنده که بخشی از کبد خود را اهدا می کنند ، حاصل می شوند. در بیشتر موارد ، پیوند کبد به تنهایی بیماری هپاتیت C را درمان نمی کند. احتمالاً عفونت بازگشت پیدا می کند و برای جلوگیری از آسیب دیدن به کبد پیوند یافته ، نیاز به درمان با داروهای ضد ویروسی دارد. مطالعات متعددی نشان داده اند که رژیم های جدید دارویی ضد ویروسی که مستقیماً عمل می کنند، در درمان هپاتیت C پس از پیوند مؤثر هستند. در عین حال ، درمان با داروهای ضد ویروس مستقیم می تواند در بیماران انتخاب شده ی قبل از پیوند کبد موثر باشد.

آیا برای هپاتیت C  واکسن وجود دارد؟
اگرچه واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد، اما در کثر موارد پزشک توصیه می کند واکسن هایی را علیه ویروس های هپاتیت A و B دریافت کنند. این ویروس ها نیز به صورت مجزا ممکن است باعث آسیب کبدی شده و روند هپاتیت مزمن  C  را پیچیده کنند.

اگر به هپاتیت C آلوده شده اید، برای محافظت ازخود و دیگران چه باید بکنید؟

1. نوشیدن الکل را متوقف کنید. الکل پیشرفت بیماری کبد را سرعت می بخشد.
2. از داروهای احتمالی آسیب زننده کبدی خودداری کنید. داروهای خود را با پزشک خود مرور کنید، از جمله داروهای بدون نسخه و همچنین داروهای گیاهی و مکمل های غذایی که مصرف می کنید. پزشک ممکن است شما را به پرهیز از داروهای خاص توصیه کند.
3. به جلوگیری از تماس دیگران با خون خود کمک کنید. هر زخمی را که دارید بپوشانید و تیغ و مسواک را به اشتراک نگذارید. خون ، اندامهای بدن یا مایع منی اهدا نکنید و به کارمندان مراقبت های بهداشتی درباره بیماریتان اطلاع دهید. همچنین قبل از رابطه جنسی به شریک زندگی خود در مورد عفونت خود بگویید و همیشه در طول مقاربت از کاندوم استفاده کنید.

برای هپاتیت C به کدام پزشک مراجعه کنید؟
اگر فکر می کنید احتمالا به هپاتیت C مبتلا شده اید، به پزشک خانواده خود مراجعه کنید. پس از تشخیص عفونت هپاتیت C ، پزشک ممکن است شما را به متخصص بیماری های کبدی یا بیماریهای عفونی ارجاع دهد.

چگونه خود را برای مراجعه به پزشک اماده کنید؟

• سوابق پزشکی خود را مرور کنید. این امر به ویژه در صورتی که برای اولین بار پس از فهمیدن ابتلا به هپاتیت Cبه یک متخصص کبد مراجعه می کنید، بسیار مهم است. در صورت انجام بیوپسی کبد (جهت بررسی آسیب های ناشی از عفونت مزمن) و آزمایش خون (جهت تعیین اینکه درگیر کدام نوع ژنوتیپ هپاتیت C هستید)، مطمئن شوید که نتایج را می دانید تا بتوانید آنها را با تیم مراقبت ویژه خود به اشتراک بگذارید.
• از محدودیت های قبل از قرار ملاقات آگاه باشید. در زمان تعیین وقت ملاقات ، حتماً سؤال کنید که آیا پیش از آن کارهایی مانند محدود کردن رژیم غذایی خود وجود دارد که باید انجام دهید.
• علائمی را که تجربه کرده اید بنویسید، از جمله مواردی که ممکن است به بیماری فعلی شما مربوط نباشد.
• لیستی از تمام داروها ، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید تهیه کنید.
• یکی از اعضای خانواده یا دوستان خودرا به همراه داشته باشید. گاهی اوقات یادآوری تمام اطلاعات ارائه شده در هنگام قرار ملاقات می تواند دشوار باشد. کسی که شما را همراهی می کند ممکن است چیزی را که شما فراموش کرده اید را به خاطر بیاورد.
• برای استفاده بیشتر از وقت خود با پزشک ، لیستی از سؤالاتی را که می خواهید بپرسید همراه داشته باشید. در صورت اتمام زمان ، مهمترین سؤالات خود را در صدر لیست خود قرار دهید.

در رابطه با عفونت هپاتیت C ،چه سؤالاتی باید از پزشک خود بپرسید؟

1. آیا باید نسبت به سایر بیماری های کبدی مانند هپاتیت C تست شوم؟
2. آیا ویروس هپاتیت C به کبد من آسیب رسانده است؟
3. آیا برای عفونت هپاتیت C به درمان نیاز دارم؟
4. گزینه های درمان من چه هستند؟
5. مزایای هر گزینه درمانی چیست؟
6. خطرات احتمالی هر گزینه درمانی چیست؟
7. آیا درمانی وجود دارد که فکر می کنید برای من بهترین است؟
8. شرایط پزشکی دیگری دارم. این ها چه تاثیری در درمان هپاتیت C من دارند؟
9. آیا خانواده من باید از نظر هپاتیت C آزمایش شوند؟
10. آیا امکان انتقال ویروس هپاتیت C به دیگران وجود دارد؟
11. چگونه می توانم اطرافیان خود را از هپاتیت C محافظت کنم؟
12. آیا باید یک متخصص را ببینم؟ آیا بیمه من آن را پوشش خواهد داد؟
13. آیا بروشور یا مطالب دیگری وجود دارد که بتوانم با خود ببرم؟ چه وب سایتهایی را پیشنهاد می کنید؟
14. در چه صورتی باید برای ملاقات بعدی برنامه ریزی کنم؟
15. آیا نوشیدن الکل برای من بی خطر است؟
16. از چه داروهایی باید اجتناب کنم؟

از هر گونه سؤال دیگری که در حین قرار ملاقات برای شما پیش می آید دریغ نکنید.

پزشک چه سؤالاتی از شما می پرسد؟
احتمالاً پزشک شما سؤالات زیر را از شما می پرسد. اگر از قبل به جواب های خود فکر کرده باشید ، ممکن است این قسمت از ملاقات سریعتر از حد معمول پیش برود و زمان بیشتری را برای پرداختن به نگرانی هایتان به شما اختصاص دهد.

• آیا تا کنون انتقال خون یا پیوند عضو انجام داده اید؟ اگر چنین است ، چه زمانی؟
• آیا تا کنون از داروهای تزریقی بدون تجویز پزشک خود، استفاده کرده اید؟
• آیا تا به حال به هپاتیت یا زردی مبتلا شده اید؟
• آیا کسی در خانواده شما مبتلا به هپاتیت C است؟
• آیا سابقه بیماری کبدی در خانواده شما وجود دارد؟

منبع: www.mayoclinic.org

گردآورندگان: نرگس مه آبادی حصاری- فاطمه مه آبادی حصاری- معصومه سلیمی